Franczyza to bez wątpienia jeden z ciekawszych modeli działalności biznesowej. Ze względu na swoje liczne zalety franczyza cieszy się coraz większą popularnością wśród polskich przedsiębiorców. Warto jednak zdawać sobie sprawę z faktu, iż ten model to nie tylko zalety, ale niestety także dosyć istotne mankamenty. Co więcej, pomimo iż co do zasady franczyza stanowi bardziej bezpieczną formę prowadzenia biznesu, niż startowanie z własną marką, to jednak w żaden sposób nie oznacza to, że każdy biznes oparty na mechanizmie franczyzy jest prostą drogą do sukcesu.

Czym jest franczyza i jakie są jej główne warianty?

Franczyza to, mówiąc najprościej, dzierżawienie prawa do marki innej, przeważnie znacznie bardziej znanej firmy.

Dodatkowo na Wikipedia w zakładce Franczyza czytamy, że w zależności od konkretnego modelu franczyzy, dzierżawieniu może podlegać także know-how, technologie stosowane przez firmę macierzystą a nawet koncepcja biznesowa. O tym powiemy jednak w dalszej części tekstu.

Dzięki możliwości prowadzenia działalności pod szyldem bardziej znanej firmy, franczyza stanowi relatywnie bezpieczne rozwiązanie dla początkujących przedsiębiorców. Już na samym starcie otrzymujemy bowiem np. rozpoznawalność wśród klientów oraz ugruntowaną renomę, ergo czynniki, na które w innych warunkach nasz biznes najpewniej musiałby pracować przez długie miesiące. W wielu wypadkach franczyza uwzględnia także dodatkowe benefity. Można tutaj wymienić między innymi:

1. Wsparcie w zakresie HR

2. Szkolenia dla przedsiębiorcy oraz jego personelu

3. Wsparcie w zakresie prowadzenia księgowości

4. Fachowe poradnictwo dotyczące np. umiejscowienia lokalu

Oczywiście jednak, franczyza nie jest bezpłatna. Już na samym początku franczyzobiorca będzie musiał uiścić opłatę licencyjną. W dalszym toku działalności w grę będą wchodzić kolejne koszty. Firma udzielająca franczyzy może tutaj posługiwać się cennikiem kwotowym(stałe, z góry ustalone opłaty) lub też pobierać określoną część przychodów uzyskiwanych przez franczyzobiorcę. 

Jak czytamy na Pracawsieci.net w dziale Franczyza co bardzo ważne, poszczególne podmioty udzielające franczyzy mogą pobierać różne koszty. Mówiąc inaczej, dzierżawienie marki może być droższe lub tańsze po prostu w zależności od indywidualnej polityki, jaką w tym zakresie prowadzi franczyzodawca. 

Co do zasady, największe dochody zapewnia dzierżawienie szyldu wielkich, powszechnie znanych marek, np. sieci handlowych lub fast-foodów. W tym wypadku należy jednak liczyć się z wyższymi kosztami, niż np. w przypadku coraz bardziej popularnych wysepek w galeriach handlowych, które również bardzo często działają właśnie na zasadach franczyzy.

Jakie są mankamenty tego pomysłu na biznes?

Przed wystartowaniem biznesu na zasadach franczyzy należy rzecz jasna dokładnie przeanalizować sytuację na lokalnym rynku. Należy tutaj brać pod uwagę nie tylko już istniejące biznesy podobne do naszego(np. sklepy z żywnością), ale także po prostu popyt na określone usługi bądź produkty. 

Kolejny możliwy problem dotyczy tego, iż umowy o franczyzę przeważnie są terminowe. Oznacza to po prostu tyle, iż prawo do korzystania z szyldu innej marki w pewnym momencie wygasa. Franczyzobiorca nie może mieć zaś żadnej pewności, iż firma-matka zgodzi się na przedłużenie franczyzy.

Należy także liczyć się z faktem, że dla klienta nasz biznes będzie nieodróżnialny od oryginalnych lokali danej marki. W niektórych wypadkach może to mieć negatywne konsekwencje. Załóżmy, że prowadzimy fast-food, który niedawno został np. ukarany przez Sanepid za nieprawidłowe warunki sanitarne. W tym wypadku musimy liczyć się z tym, że negatywne konsekwencje opisania takiej sytuacji przez prasę lub internet, mogą wpłynąć na funkcjonowanie naszego biznesu. Dla klienta jesteśmy bowiem po prostu lokalem danej marki. Więcej informacji znajdziesz na stronie o franczyzach – Topfranczyza.pl

Franczyza produktowa a franczyza usługowa

Modeli działalności franczyzowej można wyodrębnić kilka. Najbardziej popularne są jednak dwa spośród nich a mianowicie franczyza produktowa/dystrybucyjna oraz franczyza usługowa.

W tym pierwszym przypadku po prostu mamy prawo do sprzedawania określonych produktów pod szyldem innej marki. Nieco bardziej złożony może być mechanizm działania franczyzy usługowej. Tutaj bowiem dzierżawieniu będzie podlegać nie tylko szyld, ale także usługi, ergo wszystko to, co się na nie składa. Może to więc oznaczać np. metody pracy, receptury a przede wszystkim: odpowiednio wysoki standard świadczonych usług. 

Załóżmy, że na zasadach franczyzy prowadzimy salon SPA. W tym wypadku franczyzodawca będzie chciał mieć całkowitą pewność, iż świadczone przez nas usługi spełniają określone standardy. Może to oznaczać konieczność ponoszenia większych kosztów np. w związku z rekrutacją odpowiednio przygotowanego personelu, maszynami czy nawet wystrojem lokalu.

Podobnie trudno może być prowadzenie oddziału banku w ramach franczyzy. Tutaj do rekrutacji personelu dochodzić będą jeszcze dodatkowe wymagania związane np. z bezpieczeństwem samego oddziału a zwłaszcza bezpieczeństwem danych klientów.